W wyniku pewnych zdarzeń niejednokrotnie dochodzi do sytuacji w której własność tej samej rzeczy należy niepodzielnie do kilku osób – współwłasności. W praktyce współwłasność najczęściej powstaje w sytuacji otrzymania spadku przez kilku spadkobierców, zawarcia związku małżeńskiego lub zawarcia umowy spółki cywilnej. Możliwe są również inne sposoby powstania współwłasności: darowizna na rzecz kilku obdarowanych, nabycia udziału w prawie własności, wyodrębnienia lokalu. Stan współwłasności pociąga za sobą szereg ograniczeń stąd niejednokrotnie celowym jest zniesienie współwłasności. W Polskim systemie prawnym przyjmuje się, iż co do zasady współwłasność jest stanem przejściowym, stąd uprawnienie każdego ze współwłaścicieli do żądania zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy lub postępowania sądowego.

Jeżeli współwłaściciele są w stanie się porozumieć mogą zawrzeć umowę, w przypadku nieruchomości w formie aktu notarialnego, którą zniosą współwłasność. W razie braku porozumienia każdy ze współwłaścicieli może skierować do Sądu wniosek o zniesienie współwłasności.

Podstawowym sposobem podziału jest podział fizyczny – przyznanie na wyłączną własność dotychczasowych współwłaścicieli fragmentu rzeczy, np. części nieruchomości. Jeżeli nie ma możliwości dokonania podziału fizycznego, np. przedmiotem współwłasności jest niewielki lokal, zniesienie współwłasności może nastąpić poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Ostatnim sposobem zniesienia współwłasności jest jej sprzedaż zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym i podział uzyskanej kwoty. Takie rozwiązanie jest co do zasady niekorzystne dla współwłaścicieli – kwota uzyskana w wyniku sprzedaży w tym trybie zazwyczaj jest niższa niż cena możliwa do uzyskania na wolnym rynku.

W toku postępowania o zniesienie współwłasności niejednokrotnie dochodzi o wzajemnych rozliczeń pomiędzy współwłaścicielami, np. z tytułu ponadudziałowego korzystania z rzeczy, czynionych nakładów itp. Należy pamiętać, iż roszczenia te muszą zostać zgłoszone w toku postępowania sądowego.

Opłata sądowa od wniosku o zniesienie współwłasności wynosi 1000 zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału – 300 zł.

Udział pełnomocnika – adwokata w postępowaniu o zniesienie współwłasności nie jest obligatoryjny. Należy jednak pamiętać, iż niejednokrotnie postępowanie to dotyczy rzeczy o znacznej wartości, a postępowanie wymaga zgłoszenia stosownych wniosków oraz przeprowadzenia dowodów, a ewentualne błędy w tym zakresie mogą pociągać za sobą nieodwracalne konsekwencje. Udział adwokata może również przyczynić się do skrócenia czasu postępowania lub zakończenia sprawy w drodze ugody.

W przypadku pytań proszę o kontakt z kancelarią.

adwokat Kamil Trybuchowicz

Kraków